Bijna 20 procent van de Nederlandse tieners is onvoldoende taalvaardig en dat aantal is nog altijd groeiende. In 2003 was dat nog 11,5 procent, wat neerkomt op een absolute stijging van 56,5 procent. Dit blijkt uit de meest recente internationale PISA-studie.
Kaatsheuvel – Steeds meer jongeren zijn niet in staat om een brief van de gemeente te lezen of ondertiteling van een film te volgen. Peter Schouten, interim-persvoorlichter van Stichting Lezen en Schrijven, maakt zich zorgen over deze opkomende trend. “Dit is een punt waar we ons echt wel grote zorgen over maken. We hebben te maken met een zeer zorgwekkende trend die zo snel mogelijk gekeerd moet worden”, vertelt Schouten.
PISA
Het Programme for International Student Assessment (PISA) is een internationaal onderzoek waarin onder andere de leesprestaties van jongeren worden gemeten. Deze studie onderzoekt ook de mate waarin jongeren wiskunde en natuurwetenschappen kunnen toepassen in het dagelijks leven. Enkele uitkomsten zijn dat zowel de leesvaardigheid als het leesplezier opnieuw is gedaald.
Aanzienlijke afname leesplezier
Nanja Jessen – adviseur bij Stichting Lezen en Schrijven – vertelt 2 oorzaken die de leesachterstand in een stroomversnelling hebben gezet: “De eerste is het coronavirus. In plaats van dat leerlingen de hele dag worden ondergedompeld in fysieke lessen, hebben de leerlingen nu enkel een paar uurtjes digitaal les en verder niet veel meer. Ook het enthousiasme in het lezen is niet meer wat het was. Een manier van hoe wij dat proberen aan te pakken is dat we ons steeds meer focussen op ouderbetrokkenheid.”
Het leesplezier onder Nederlandse jongeren is aanzienlijk lager dan in andere landen. “60 procent van de jongeren geeft aan alleen te lezen als het moet. Bijvoorbeeld voor een schoolopdracht of literatuurlijst. Bijna de helft noemt lezen tijdverspilling en slechts 20 procent van de tieners ziet lezen als een hobby.” Dit meldt de Algemene Onderwijsbond aan nu.nl. Daarnaast blijkt uit een artikel van Trouw dat het leesplezier wereldwijd is gedaald.
Taal is overal
Jessen vindt dat lezen veel meer aandacht verdient, want taal is overal. “We zijn nu al bezig met consultatiebureaus en we hebben boekstartcoaches om ouders van pasgeboren kindjes te doordringen van het feit dat lezen immens belangrijk is. De eerste vier jaar van een kind zijn cruciaal voor de taalontwikkeling. Taal zit niet alleen In Nederlands, maar ook in aardrijkskunde, geschiedenis en wiskunde.” Ook is de taalachterstand bij jongeren niet het probleem van een specifieke groep, maar juist van het collectief. “Als alleen de docent Nederlands meer gaat letten op de taalontwikkeling van jongeren en de andere docenten niet is het dweilen met de kraan open”, vertelt Jessen.
Lockdownlezen
Corona werd eerder aangewezen als vererger van het probleem. Wellicht heeft corona ook een (enigszins) positieve invloed gehad op het leesplezier van jongeren. Jongeren leende namelijk het afgelopen jaar ruim twee keer zoveel e-books dan het voorgaande jaar. In 2020 zijn er meer dan 660.000 e-books uitgeleend, maakt de Koninklijke Bibliotheek bekend. Het grote misschien van John Green was het meest geleende e-book in 2020.