Duitsland kondigde in begin januari van dit jaar een app aan die gebruikmaakt van een zelflerend algoritme. Deze app kan gestolen cultureel erfgoed signaleren én identificeren. Duitse informatietechnologie-experts ontwikkelden de app ‘KIKU’. Deze app maakt het Interpol makkelijker om gestolen voorwerpen te identificeren. Nu, bijna een jaar later, is Kunstblik benieuwd naar de voorlopige resultaten.
Geschreven door: Youri van Heumen
Eén van de grootste uitdagingen voor politie en douane bij de bestrijding van de illegale handel in geroofde oudheden is het identificeren van gestolen voorwerpen, zo blijkt uit een artikel van The Art Newspaper. Zonder deskundige archeologen is het voor wetshandhavers moeilijk om de verschillen tussen een echt of nep voorwerp te ontdekken. Het vertrekpunt voor KIKU was een onderzoeksproject (ILLICID) dat de handel in oude cultuurgoederen in Duitsland onderzocht.
Een van de bevindingen was dat onderzoeksinstanties en toezichthoudende autoriteiten niet over de expertise beschikken om de illegale handel in oude kunstvoorwerpen aan te pakken. Dat is ook de reden waarom er – via een Duits overheidsprogramma – vijfhonderdduizend euro voor dit project werd vrijgemaakt.
Resultaten
Ondanks het feit dat de app al bijna een jaar in gebruik is, zijn de resultaten tot dusver nog onbekend. Kunstblik ging in gesprek met de ontwikkelaars van de app: het Fraunhofer Instituut. Het Fraunhofer Instituut is een van ‘s werelds grootste wetenschappelijke onderzoeksorganisaties.
De resultaten vallen vooralsnog niet tegen. “De detectiepercentages zijn exponentieel gestegen dankzij verbeterde modellen die we gebruiken in onze AI-software. Daarnaast werken we momenteel aan een veldtest met appgebruikers”, vertelt ontwikkelaar Martin Steinebach. Steinebach heeft als positieve feedback gehad dat het zoekalgoritme van reversed image searching vooralsnog uitstekend werkt.
Uit nieuw onderzoek van de internationale politieorganisatie Interpol blijkt dat de illegale activiteit met betrekking tot cultuurgoederen is toegenomen tijdens de wereldwijde Covid-19-pandemie, waar dat er ook meer gestolen voorwerpen worden teruggevonden. En de cijfers liegen er niet om: in 2018 registreerde Interpol meer dan 91.000 gestolen items van cultureel erfgoed en bijna 223.000 items die in beslag zijn genomen door wetshandhavingsinstanties wereldwijd, blijkt uit een artikel van Interpol uit oktober 2021.
Waar in 2018 ruim 220.000 wereldwijde inbeslagnames werden gemeld, staat de teller twee jaar later op ruim 850.000. Waaronder numismatische voorwerpen (munten, geld of medailles), schilderijen, sculpturen en archeologische voorwerpen. Meer dan de helft van deze items – 567.465 objecten – werden in Europa in beslag genomen. Dat onderstreept de impact van high tech applicaties als KIKU nog eens.
Hoe werkt KIKU?
KIKU maakt gebruik van machine learning – een zijtak van kunstmatige intelligentie (AI) – om een object te identificeren op basis van foto’s en om vast te stellen of het illegaal is geplunderd of opgegraven op een archeologische vindplaats. Deze vorm van technologie is vergelijkbaar met – zoals eerder benoemd – reverse image searching.
De foto’s worden vervolgens naar het deeplearning-netwerk van KIKU gestuurd, dat zoekt naar relevante informatie van archeologen, zoals plaats van herkomst en datum. “Dit biedt een eerste basis om te beoordelen of het item mogelijk op illegale wijze is verkregen. In de volgende fase vergelijkt de app het voorwerp met databases van de politie. Als KIKU een overeenkomst ziet, gaat er een digitaal alarm af”, vertelt Steinebach. De verwachting is dat de app zich in de komende jaren verder gaat verspreiden – op internationale schaal.